قابلمه (Cooking Pot) یا دیگ گونه‌ای ظرف دردار برای پخت غذا است. دیگ لبه‌های بلندی داشته و اجازه می‌دهد تا غذا برای پخته شدن، زمان بیشتری بجوشد. از دیگ برای طبخ برنج (پلو) و انواع خورش استفاده می‌شود.
وسايل و لوازم آشپزخانه هم، به‌ويژه قابلمه‌ها و ظروفي که غذا در آن پخته مي‌شود، از اهميت زيادي برخوردار هستند.
تغذيه سالم تنها به کيفيت غذاها و نحوه صرف آن محدود نمي‌شود، بلکه مطمئناً به چگونگي طبخ نيز بستگي دارد. در واقع وسايل و لوازم آشپزخانه هم، به‌ويژه قابلمه‌ها و ظروفي که غذا در آن پخته مي‌شود، از اهميت زيادي برخوردار هستند.
ظروف آلومينيومي:
داراي اين اشکال هستند که از خود ذرات فلز آزاد مي‌کنند. به‌خصوص در مجاورت با غذاهاي اسيدي (ترش مزه) به همين دليل براي پخت خوراکي‌هائي مانند گوجه‌فرنگي مناسب نبوده و هرگز نبايد براي نگهداري غذاها از آنها استفاده شود.
قابلمه‌هاي استيل:
احتمال چسبيدن غذا در اين ظروف زياد است، به‌خصوص اگر ته آنها نازک باشد. اما براي جوش آوردن آب ايده‌آل و از خود فلز پس نمي‌دهد.
این قابلمه ها بیشتر برای پخت انواع خورش و غذاهای آبدار مناسبند. با این وجود بعضی از تولیدکنندگان ادعا می کنند که می توانید برنج یا حتی ماکارونی را هم در این قابلمه ها بپزید و حتی ته دیگ هم داشته باشید. نکته مهم هنگام استفاده از قابلمه های استیل تنظیم درجه حرارت است.
اگر عجله نکنید و با حوصله شعله گاز را در حد کم نگه دارید نتیجه کارتان خوب می شود. با این وجود اگر غذای شما ته گرفت و قابلمه تغییر رنگ داد با کمی سرکه می توانید آن را مثل روز اولش تمیز کنید. در مجموع قابلمه های راحت و مناسبی هستند که بهتر است هر خانمی در آشپزخانه اش حتماً از آنها داشته باشد.
این قابلمه ها در گروه سالم ترین قابلمه ها قرار می گیرند و مصرف کنندگان می توانند با خیال راحت و بدون نگرانی از بابت ورود املاح و ترکیبات شیمیایی به درون غذا، از این قابلمه ها استفاده کنند.
ظروف مسي:
خاصيت انتقال گرما در آنها عالي بوده و براي تهيه انواع مربا و سس بسيار مناسب هستند ولي از آنجائي که مس فلزي سمي است، جداره داخلي اين ظروف بايستي حتماً قلع اندود شده باشد.
ظروف چدني:
زياده از حد داغ نمي‌شوند و حرارت را به‌خوبي نگه مي‌دارند، براي پخت و پزهاي طولاني مناسب هستند. این ظروف از آلیاژی ساخته شده اند که شامل آهن و کربن است. اگر به مدت طولانی از این قابلمه ها استفاده شود شاید خطرهایی به همراه داشته باشد. به هر حال، در مقایسه با قابلمه های تفلون انتخاب مناسب تری است در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و پیرکس از سلامت پایین تری برخوردار است.
قابلمه‌هاي آهني:
در قديم‌الايام از تابه‌هاي آهني براي سرخ کردن خوراکي‌ها استفاده مي‌کردند و به‌خاطر پيشگيري از زنگ‌زدگي آنها را نمي‌شستند. امروزه مي‌توان گفت که بايستي از نوع لعابي آنها اجتناب نمود چون ذرات لعاب مي‌تواند جدا شده و محتويات قابلمه را آلوده کنند. در این قابلمه ها هم ترکیبات شیمیایی وجود دارد. روکش آنها به مرور زمان از بین می روند و لعاب وارد خوراک ها می شود. اگر این قابلمه ها در معرض غذاهایی با PH اسیدی یا قلیایی باشند واکنش های شیمیایی سریع تر شده و آسیب هایی را ایجاد می کند.
قابلمه‌هاي نچسب (تفلون):
علاوه بر اينکه غذا به اين ظروف نمي‌چسبد، داراي اين مزيت نيز هستند که طبخ خوراکي‌ها را بدون افزودن چربي (روغن – کره) ممکن مي‌سازند. اشکال عمده آنها اين است که در حرارت‌هاي بالا پوشش نچسب داخلي مي‌تواند مولکول‌هاي زيان‌آوري را آزاد کند (با ايجاد خراشيدگي در اين پوشش نيز احتمال آن زياد است) به همين جهت تابه‌هاي سبک وزن آلومينيومي که با يک لايه نازک تفلون پوشيده شده‌اند، مردود شناخته مي‌شوند. بالعکس آن‌هائي که ته ضخيم دارند از ارجحيت برخوردار هستند. طبعاً براي پرهيز از ايجاد خراش در لايه داخلي بايد از کفگيرهاي چوبي استفاده کرد.
قابلمه های تفلون در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و ظروف پیرکس انتخاب های مطمئنی محسوب نمی شوند. از سوی دیگر بعضی مردم بعد از اینکه می بینند کف نچسب قابلمه های تفلون در اثر استفاده نامناسب خراب شده، با مراجعه به مراکزی این قابلمه ها را دوباره بازسازی می کنند اما بازسازی تفلون ایمنی چندانی ندارد و قابلمه مانند روز اول نمی شود. از این رو توصیه می شود بعد از ایجاد خراش هایی هر چند کوچک، از پخت غذا در قابلمه های تفلون خودداری کنید چون از راه این خراشیدگی املاح شیمیایی به غذاها وارد شده و مشکلاتی ایجاد می کنند و حتی می توانند سرطان زا باشند.
ظروف سفالي:
تقريباً کنار گذاشته شده‌اند، اما از آنجا که سفال به کندي گرم شده و حرارت را به‌طور يکنواخت به غذا مي‌رساند، مطمئناً اين ظروف بايستي مورد ارزشيابي مجدد قرار گيرند. ظروف سفالي براي خوراکي‌هائي مثل حبوبات و انواع آش که نيازمند طبخ طولاني مي‌باشند، ايده‌آل هستند. نبايد مستقيم روي آتش قرار گيرند و به همين دليل بايستي از شعله پخش‌کن کمک گرفت.
ظروف سراميک:
از لحاظ قابليت هدايت گرما، مشابه ظروف سفالي هستند. با اين تفاوت که مقاوم‌تر هستند و براي قرار گرفتن در فر مناسب هستند. البته بايد توجه داشت که انتقال از يخچال به فر گرم يا برعکس، مي‌تواند باعث شکستن آنها شود.
ظروف نشکن شيشه‌اي (پيرکس):
از لحاظ حرارتي، ممکن است تغييرات ناگهاني دما (همان طور که در مورد سراميک گفته شد) سبب شکستن آنها شود اما از حيث طبخ، براي قرار دادن در فر ايده‌آل هستند. بهتر است از قرار دادن آنها بر روي شعله مستقيم خودداري شود. این ظروف در رده ظروف سالم قرار می گیرند و استفاده از این ظروف برای سلامتی ما خطری ندارد و هیچ گونه ماده شیمیایی از راه پیرکس های مقاوم وارد بدن نمی شود. بنابراین توصیه می شود برای پخت و پز از این ظروف بیشتر استفاده کنید.
چند نکته مهم در مورد مصرف ظروف آلومينيومي:
۱٫ تا حد امکان از سائيدن اين ظروف خودداري کنيد زيرا به سرعت سوراخ مي‌شوند.
۲٫ مواد قليائي به سرعت روي ظروف آلومينيومي اثر کرده و آن را سوراخ مي‌کند.
۳٫ قابلمه‌هاي آلومينيومي در مقابل نمک طعام نيز مقاومت ندارند. در آنها برنج خيس نکنيد و با آب نمک نگه نداريد.
۴٫ جوشاندن آب نيز سبب تيرگي رنگ اين ظروف مي‌شوند. براي برطرف کردن اين حالت در هنگام پخت اضافه کردن چند قطره آب ليمو يا سرکه از سياه شدن ظرف جلوگيري مي‌کند. بعد از خارج کردن موادغذائي، اگر مقداري پودر لباسشوئي را با آب در آن بجوشانيد دوباره رنگ ظرف روشن مي‌شود.
پست های مرتبط
برای نظر دادن اولین نفر باشید!
شما باید logged in تا بتوانید نظر خود را ارسال نمایید.